কথাটো অৱশ্যে নোহোৱা নহয় অ' মালতী ! চৰকাৰে কিতাপ -বহী দিছে, চোলা -কাপোৰো দিছে , স্কুলঘৰ , ডেস্ক -বেঞ্চ সকলো দিছে আৰু নতুন নতুন ভাল ভাল ছাৰ-বাইদেৱো দিছে .... কিন্তু তথাপিও আমাৰ ল'ৰা -ছোৱালীয়ে সদায় স্কুল গৈছেনে নাই , বহী -কলম -পেঞ্চিল আছেনে নাই , ঘৰত কৰিবলৈ দিয়া কামখিনি কৰিলেনে নাই - এই সামান্য খবৰখিনিও আমি নাৰাখোঁ ৷ ক'ত ভাল হ'ব আমাৰ ল'ৰা -ছোৱালী ,আৰু স্কুলত ছাৰ -বাইদেৱে অকলে কিডালনো কৰিব হয়নে !
“মালতী... অ’ মালতী .... মালতী অ’ ক’ত গ’লি ঔ
এইজনী ? চাওঁ
এইফালে আহচোন আহ..” ---
চোতালৰ একোণত ৰিক্সাখন ৰাখিয়েই চিঞৰিব ধৰিলে জীৱনে।
“অ’... , ইহঁত দুয়োটা
শুলেই নেকি ? ছেঃ , মোৰ দেৰিয়েই হ’ল নহয়, পঢ়া-শুনা কিবা কৰিলে নে নাই ইহঁতে...
?”- জীৱনৰ প্ৰশ্ন।
“ঔ আই ! আজি দেখোন
সিহঁতৰ পঢ়া শুনাৰ খবৰ লৈছে ?
ইমানদিনে ল’ৰা-ছোৱালীহালে খাইছে- নাখাইছে, পঢ়িছে-নপঢ়িছে, পিন্ধিছে-নিপিন্ধিছে ,ক’ত যায় ,কি কৰে, কি নকৰে নিজে
বাপেকটো হৈ একো
এটা খবৰেই নাই ৷ আজি
আকৌ কি হ’ল ?”-- মালতী অবাক।
“অ’হ, তই ঠিক কথাই
কৈছ অ’ মালতী, ইমানদিনে
সঁচাকৈ আমি বৰ ডাঙৰ ভুল কৰি আছোঁ.... ইহঁতক আমি গুৰুত্ব দিব লাগিব। ইহঁত দুটাই
আমাৰ সম্পত্তি। ইহঁতক আমি পঢ়াই-শুনাই ডাঙৰ মানুহ কৰিম। ইহঁতে পঢ়ি-শুনি ডাঙৰ হৈ চাকৰি কৰিব, বহুত টকা ঘটিব, আমাৰ দৰে দিন-ৰাতি একাকাৰ
কৰি কষ্ট কৰিব নালাগিব আৰু বুঢ়া বয়সত ইহঁতেই আমাক চোৱা-চিটা কৰিব।
মুঠৰ ওপৰত ইহঁতক আমি ভাল মানুহ কৰিবই লাগিব মালতী...৷”- কথাষাৰ কৈ কৈ জীৱনে ঘামেৰে লুতুৰি-পুতুৰি হৈ থকা
গাৰ গেঞ্জিটো খুলি থৈ বাৰাণ্ডাৰ মাটিতেই বহি পৰিল ।
*********************************
সহকাৰী শিক্ষক, ১৯৩৯ নং দক্ষিণ পেটলা প্ৰাথমিক বিদ্যালয়
আগমণি শিক্ষাখণ্ড , ধুবুৰী
ম'বাইল - ৯৭০৭৮৫৮৩৯৪
“মালতী... অ’ মালতী .... মালতী অ’ ক’ত গ’লি ঔ
এইজনী ? চাওঁ
এইফালে আহচোন আহ..” ---
চোতালৰ একোণত ৰিক্সাখন ৰাখিয়েই চিঞৰিব ধৰিলে জীৱনে।
“অ’... , ইহঁত দুয়োটা
শুলেই নেকি ? ছেঃ , মোৰ দেৰিয়েই হ’ল নহয়, পঢ়া-শুনা কিবা কৰিলে নে নাই ইহঁতে...
?”- জীৱনৰ প্ৰশ্ন।
“ঔ আই ! আজি দেখোন
সিহঁতৰ পঢ়া শুনাৰ খবৰ লৈছে ?
ইমানদিনে ল’ৰা-ছোৱালীহালে খাইছে- নাখাইছে, পঢ়িছে-নপঢ়িছে, পিন্ধিছে-নিপিন্ধিছে ,ক’ত যায় ,কি কৰে, কি নকৰে নিজে
বাপেকটো হৈ একো
এটা খবৰেই নাই ৷ আজি
আকৌ কি হ’ল ?”-- মালতী অবাক।
“অ’হ, তই ঠিক কথাই
কৈছ অ’ মালতী, ইমানদিনে
সঁচাকৈ আমি বৰ ডাঙৰ ভুল কৰি আছোঁ.... ইহঁতক আমি গুৰুত্ব দিব লাগিব। ইহঁত দুটাই
আমাৰ সম্পত্তি। ইহঁতক আমি পঢ়াই-শুনাই ডাঙৰ মানুহ কৰিম। ইহঁতে পঢ়ি-শুনি ডাঙৰ হৈ চাকৰি কৰিব, বহুত টকা ঘটিব, আমাৰ দৰে দিন-ৰাতি একাকাৰ
কৰি কষ্ট কৰিব নালাগিব আৰু বুঢ়া বয়সত ইহঁতেই আমাক চোৱা-চিটা কৰিব।
মুঠৰ ওপৰত ইহঁতক আমি ভাল মানুহ কৰিবই লাগিব মালতী...৷”- কথাষাৰ কৈ কৈ জীৱনে ঘামেৰে লুতুৰি-পুতুৰি হৈ থকা
গাৰ গেঞ্জিটো খুলি থৈ বাৰাণ্ডাৰ মাটিতেই বহি পৰিল ।
“হেৰি, আপুনি আজি
দেখোন কিবাকিবি নতুন নতুন কথাবোৰ কৈ আছে, কি হৈছে আজি মানুহটোৰ ? ইমান দেৰিলৈকে ৰাস্তাত থাকি উতনুৱাকেইটাৰ
লগত কিবা খাই অহা নাইতো
?” - মালতীয়ে ঠাণ্ডা পানী এঘটি আৰু গিলাচ এটা আনি জীৱনৰ মুখৰ ওচৰত
নাকটো লগাই শুঙি চাবলৈ ধৰিলে।
“হেই
এইজনী…. চাওঁ , হুঁ পিঠিখনৰ
ঘামচি কেইটা ফুটাই দেচোন আহ আৰু কথা এটা কওঁ শুন...।”
“অ’ কি হ’লনো কওকচোন ৷”- মালতীয়ে ওচৰতে
বহি জীৱনৰ পিঠিৰ ঘামচিকেইটা ফুটাই ফুটাই লাহেকৈ সুধিলে।
"শুন , আজি তিনি-আলিটোত ভাড়াৰ
বাবে বহি থাকোঁতে বৰ ধুনীয়াকৈ ছোৱালী এজনীয়ে আহি ক’লে নহয়, “অ’ দাদা.. যাব নেকি ?” মই বোলো “যাম ৷ পিছে ক’লৈ?” তেওঁতো চিধাই
ৰিক্সাখনত বহি লৈ ক’লে, “ব’লক ব’লক, দেৰিয়েই হ’ব নহ’লে..” মই বোলো “যাব ক’লৈ ?” তেওঁ ক’লে “পুঠিমাৰী এল পি
স্কুললৈ” ৷
মইতো আচৰিতেই !
“অ’ তাৰ পিছত ?” --মালতীৰ
উৎসুকতা।
“তাৰ পিছত কি হ’ব আৰু ! বৰ লাজ পালোঁ
জাননে ? তেওঁ হেনো
আমাৰ এল. পি. স্কুলখনৰে টেট্
বাইদেউ।
আমাৰ বাবু-মাইনাহঁতক আজি পাঁচবছৰেই হ’ল পঢ়াই
আছে চাচোন ৷ আমি হ’লে
চিনিয়েই নাপাওঁ .....!”
“অ’ হয় নেকি ? কেনেকৈনো চিনি
পাম !
কোনোবা দিনাখন এবাৰ স্কুললৈ গৈ পাইছোঁনে ? মিটিঙলৈ মাতিলেও যোৱাৰ সময়েই নহয় দেখোন আমাৰ...!” - মালতীৰ আক্ষেপ।
“মালতী, এদিন কামলৈ নগ’লে খাবলৈ
নোযোৰা আমিবোৰে এই মিটিং-চিটিং
কৰিবলৈ যাওঁ কিদৰে বাৰু কচোন ৷”- জীৱনৰ হতাশাভৰা হুমুনিয়াহ।
“উম... পিছে আৰু কি হ’লনো ?”
“অ’ তেওঁ ক’লে - কিবা হেনো
গুণৰ উৎসৱ পাতিছে চৰকাৰে,
ছাৰ-বাইদেউহঁতক
মন্ত্ৰীয়ে গালি দিছে, ল’ৰা-ছোৱালীহঁতক
লিখিব-পঢি়ব
পৰা কৰি তুলিবই লাগিব যিকোনো উপায়েৰে । পিছে তেওঁহে বৰ
দুখেৰে ক’লে যে
আমাৰ ল’ৰা-ছোৱালীহঁতে হেনো
ঘৰত নপঢ়ে৷ স্কুললৈ বহী-কলম-পেঞ্চিল একোৱেই
নিনিয়ে। মাক-বাপেকবোৰৰো
হেনো কোনো গুৰুত্ব নাই৷ সকলোৱে কেৱল
খোৱা-বোৱাৰহে
খবৰ লয়। ভাত খুৱালে নে খিচিৰি খুৱালে, চয়াবিন নে কণী… ইত্যাদি ইত্যাদিহে খবৰ ৰাখে। ইফালে
সিহঁতে ক-ফলা, অ-ফলা, ABCD, ১২৩৪, 1234 খিনিও ভালকৈ
লিখিব-পঢ়িব
যে নোৱাৰে সেইবোৰ হ’লে
খবৰেই নাই ! কথাটো
অৱশ্যে নোহোৱা নহয় অ’ মালতী ! চৰকাৰে কিতাপ-বহী দিছে, চোলা-কাপোৰো দিছে, স্কুলঘৰ, ডেস্ক-বেঞ্চ সকলো
দিছে আৰু নতুন নতুন ভাল ভাল ছাৰ-বাইদেৱো দিছে.... কিন্তু তথাপিও আমাৰ ল'ৰা-ছোৱালীয়ে সদায়
স্কুল গৈছেনে নাই, বহী-কলম-পেঞ্চিল আছেনে
নাই, ঘৰত
কৰিবলৈ দিয়া কামখিনি কৰিলেনে নাই - এই সামান্য খবৰখিনিও আমি নাৰাখোঁ ৷ ক’ত ভাল হ’ব আমাৰ ল’ৰা-ছোৱালী ,আৰু স্কুলত ছাৰ-বাইদেৱে অকলে
কিডালনো কৰিব হয়নে !” –
একে উশাহতে কথাবোৰ কৈ জীৱনে মালতীলৈ চালে।
“উম.., কথাবোৰ আমি
ইমানদিনে ভাবিয়েই পোৱা নাছিলোঁ। হেৰি, বাইদেউৰ পৰা আজি ভাড়াটো ল’লে নেকি বাৰু ?”- মালতীৰ কৌতুহল।
“নলওঁ
বুলিয়েই কৈছিলোঁ ৷ পিছে নামানিলে ৷ ২০ টকাৰ জেগাত ৫০টকা দি ‘ৰাখকচোন, সিহঁতক
কিবাকিবি কিনি খুৱাব’ বুলি
কৈ নামি গুচি গ’ল ৷
এদিন ঘৰলৈ মাতি চাহ একাপ খুৱাব লাগিব ৷ নহয়নে মালতী ?”-- জীৱনৰ
কৃতজ্ঞতা।
“কিয়নো
নহয় ..আপুনি
যদি কয় গঁৰালৰ মতা হাঁহৰ মাংসৰে এদিন ভাতকে খুৱাম দিয়ক । যাওক, এতিয়া গাটো ধুই
আহক, মই ভাত
বাঢ়োঁ...৷” মালতীৰ অব্দাৰ।
“তাৰ আগতে আমাৰ ইহঁতকেইটাৰ ওপৰত আমি নজৰ ৰাখিবই লাগিব, যাতে ছাৰ-বাইদেউৰ মান ৰয় , স্কুলৰ নাম হয়, গাঁওখনৰ নাম হয় আৰু গোটেই অঞ্চলটোৰেই নাম অসমতখনত বিয়পি
পৰে ৷”-
কথাবোৰ কৈ কৈ হাতত গামোচাখন লৈ জীৱনে লাহে লাহে কলৰ পাৰলৈ খোজ ল’লে ।
*********************************
সহকাৰী শিক্ষক, ১৯৩৯ নং দক্ষিণ পেটলা প্ৰাথমিক বিদ্যালয়
আগমণি শিক্ষাখণ্ড , ধুবুৰী
ম'বাইল - ৯৭০৭৮৫৮৩৯৪
সুন্দৰ।
ReplyDelete